Bernanke tiếp tục “đi trên dây”

Sau cuộc họp của Ủy ban Thị trường mở tuần qua, các quan chức Quỹ Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tuyên bố chấm dứt gói kích thích kinh tế (QE2) vào cuối tháng 6 này, nhưng tiếp tục giữ lãi suất ổn định ở mức thấp nhất, từ 0% đến 0,25%, thêm một khoảng thời gian nữa. Mức lãi suất này đã được áp dụng từ tháng 12/2008.

Với quyết định này, ông Ben Bernanke, Chủ tịch Fed tiếp tục cho nhà đầu tư trên thế giới thấy Fed để ngỏ khả năng nới lỏng tiền tệ trong một thời gian dài nữa, khi mà nền kinh tế chưa thể hồi phục như mong đợi.

 "Fed sẽ sẵn sàng cho các hành động tiếp theo, bao gồm mua trái phiếu chính phủ, hạ lãi suất dự trữ của các ngân hàng gửi tại Fed", Bernanke phát biểu trong cuộc họp báo sau cuộc họp của Fed tuần qua.

Theo Bernanke, việc suy giảm giá nhà đất, tỷ lệ thất nghiệp cao, sự yếu kém của hệ thống tài chính tại Mỹ và những khó khăn kinh tế tại Nhật Bản có thể ngăn cản quá trình hồi phục kinh tế Mỹ trong dài hạn. Các nhà hoạch định chính sách cũng thừa nhận tăng trưởng kinh tế chậm lại khi chương trình QE2 kết thúc tháng 6 này.

"Những lời của ông Bernanke cho thấy Fed vẫn mở cửa với việc mua trái phiếu", Lyle Gramley, cựu Chủ tịch Fed, hiện đang là cố vấn kinh tế cao cấp của Potomac Research Group tại Washington nói.

Các nhà phân tích cho rằng, những cản trở cho gói kích thích kinh tế QE3 là lớn, nhưng rủi ro suy giảm kinh tế lớn dần và sự suy giảm kinh tế khiến tỷ lệ thất nghiệp gia tăng trở lại…, thì không loại trử khả năng gói QE3 sẽ được cân nhắc.

"Một trong các rủi ro chính là khả năng vỡ nợ của Hy Lạp có thể khuấy động các thị trường tài chính toàn cầu và sẽ tác động khá lớn tới nước Mỹ", Bernanke phát biểu.

Kinh tế Mỹ tăng trưởng 1,8% trong quý I/2011, thấp hơn mức 3,1% trong quý IV/2010 và các số liệu gần đây cho thấy nhu cầu tiêu dùng và kinh doanh đang yếu đi. "Chúng tôi hiện chưa có thông tin chính xác là tại sao quá trình tăng trưởng chậm lại vẫn đang tiếp diễn", Bernanke nói.

Liên quan tới thị trường việc làm, bất động sản và tài chính còn ốm yếu, Bernanke cho rằng, những "cơn gió ngược" (headwinds) như vậy có thể đang mạnh lên và "nóng" lâu hơn dự báo. Hiện dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ trong năm 2011 đã hạ xuống 2,9% từ mức 3,3% trước đó.

Khi cam kết duy trì lãi suất thấp trong một khoảng thời gian nữa (extended period), các nhà phân tích có lý do để tin rằng, Fed sẽ không dễ dàng từ bỏ chương trình nới lỏng chính sách tiền tệ của mình một sớm một chiều.

Ông Bernanke giải thích cụm từ extended period ám chỉ tương đương ít nhất 2 - 3 cuộc họp Ủy ban Thị trường mở của Fed. Điều này hàm ý  sẽ không có bất cứ việc nâng lãi suất nào diễn ra trước tháng 11/2011. Trong khi đó, các nhà kinh tế thì cho rằng, cho tới tận năm 2012, sẽ không có động thái thắt chặt chính sách tiền tệ nào.

Hiện danh mục mua trái phiếu và các chứng khoán nợ của Fed trị giá 2.000 tỷ USD. Các quan chức Fed đã nói, khi danh mục này giảm xuống thì mới có thể là dấu hiệu đầu tiên cho thấy Fed quyết định thắt chặt tiền tệ.

Fed đã tiến hành những chương trình nới lỏng tiền tệ "vô tiền khoáng hậu" kể từ năm 2008 để giải quyết khủng hoảng tài chính và khôi phục kinh tế. Và bây giờ là lúc Fed xem xét liệu nền kinh tế có thể tự đứng vững. "Thêm thời gian để xem xét cái gì đang diễn ra là cần thiết để đưa ra các chính sách. Các bước tiếp theo, từ việc duy trì lãi suất thấp dài thời gian hơn, cho tới mua thêm tài sản là có thể", Bernanke phát biểu.

"Chúng tôi cho rằng, Fed sẽ đứng nhìn (wait an see) trong cả năm nay. Sang năm 2012, nếu lạm phát cơ bản giảm và tăng trưởng kinh tế yếu, tôi nghĩ là Fed sẽ tiếp tục nới lỏng hơn là thắt chặt chính sách tiền tệ", Paul Ashworth, kinh tế trưởng tại Capital Economics nói.

Fed dự báo, tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ sẽ giảm xuống 8,6 - 8,9% vào cuối năm 2011, 7,8 - 8,2% trong năm 2012, so với mức 9,1% hiện nay. Và đây là lý do chính đáng để Fed có thể không thắt chặt chính sách tiền tệ.

Khủng hoảng nợ công châu Âu và thâm hụt ngân sách liên bang Mỹ cũng là thách thức đối với Fed trong điều hành kinh tế. Các chỉ số thị trường tương lai cho thấy, lãi suất gần bằng 0% sẽ được duy trì dài hơn, ít nhất là giữa năm 2012 và có thể là cuối năm 2012, thời điểm bầu cử Tổng thống Mỹ. Lãi suất lúc đó có thể được nâng lên mức 0,5%.

(Đầu tư Chứng khoán điện tử)